ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ : ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਬੁੱਧਵਾਰ ਨੂੰ ਉੱਤਰਕਾਸ਼ੀ ਵਿੱਚ ਗੰਗੋਤਰੀ ਅਤੇ ਯਮੁਨੋਤਰੀ ਧਾਮ ਦੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਖੋਲ੍ਹਣ ਦੇ ਨਾਲ ਚਾਰਧਾਮ ਯਾਤਰਾ ਦੀ ਰਸਮੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ। ਚਾਰਧਾਮ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਦਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਤੀਰਥ ਅਸਥਾਨ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਯਮੁਨੋਤਰੀ, ਗੰਗੋਤਰੀ, ਕੇਦਾਰਨਾਥ ਅਤੇ ਬਦਰੀਨਾਥ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਕੇਦਾਰਨਾਥ ਮੰਦਰ ਦੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ 2 ਮਈ ਨੂੰ ਅਤੇ ਬਦਰੀਨਾਥ ਮੰਦਰ ਦੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ 4 ਮਈ ਨੂੰ ਖੁੱਲ੍ਹਣਗੇ।
ਗੜ੍ਹਵਾਲ ਹਿਮਾਲਿਆ ਦੀ ਗੋਦ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ, ਇਹ ਚਾਰ ਧਾਮ – ਗੰਗੋਤਰੀ, ਯਮੁਨੋਤਰੀ, ਕੇਦਾਰਨਾਥ ਅਤੇ ਬਦਰੀਨਾਥ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਪਵਿੱਤਰ ਮੰਨੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਸਰਦੀਆਂ ਦੌਰਾਨ, ਬਰਫ਼ਬਾਰੀ ਕਾਰਨ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਮੰਦਰਾਂ ਦੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਦੇਵਤਿਆਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਰਦੀਆਂ ਦੇ ਨਿਵਾਸ ਸਥਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਲਿਆਂਦਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਗੰਗੋਤਰੀ ਦਾ ਸਰਦੀਆਂ ਦਾ ਨਿਵਾਸ ਉੱਤਰਕਾਸ਼ੀ ਦੇ ਮੁਖਬਾ, ਖਰਸਾਲੀ ਵਿੱਚ ਯਮੁਨੋਤਰੀ, ਰੁਦਰਪ੍ਰਯਾਗ ਦੇ ਉਖੀਮਠ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਓਮਕਾਰੇਸ਼ਵਰ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਕੇਦਾਰਨਾਥ, ਚਮੋਲੀ ਦੇ ਪਾਂਡੁਕੇਸ਼ਵਰ ਵਿੱਚ ਬਦਰੀਨਾਥ ਵਿੱਚ ਹੈ।
ਸੰਚਾਰ ਨੂੰ ਸੁਚਾਰੂ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਪਹਿਲਕਦਮੀਆਂ
2016 ਵਿੱਚ, ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਚਾਰਧਾਮ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਤਹਿਤ 12,000 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਲਾਗਤ ਨਾਲ 889 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਲੰਬੀਆਂ ਪਹਾੜੀ ਸੜਕਾਂ ਨੂੰ ਚੌੜਾ ਕਰਨ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਸੀ ਤਾਂ ਜੋ ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੀਰਥ ਅਸਥਾਨਾਂ ਨਾਲ ਹਰ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਸੰਪਰਕ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇ। ਇਸ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਨੂੰ ਆਲ ਵੈਦਰ ਰੋਡ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸੜਕ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਸਾਰੇ ਮੌਸਮਾਂ ਵਿੱਚ ਚਾਰ ਧਾਮ ਯਾਤਰਾ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨਾ ਹੈ।
ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਨੂੰ ਚੌਕਸ ਰਹਿਣ ਦੀ ਸਲਾਹ
ਇਹ ਚਾਰੇ ਤੀਰਥ ਅਸਥਾਨ ਉੱਚ ਹਿਮਾਲਿਆਈ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹਨ, ਜਿੱਥੇ ਤਾਪਮਾਨ ਘੱਟ ਹੈ, ਨਮੀ ਘੱਟ ਹੈ, ਆਕਸੀਜਨ ਦੀ ਘਾਟ ਹੈ ਅਤੇ ਅਲਟਰਾਵਾਇਲਟ ਰੇਡੀਏਸ਼ਨ (ਯੂਵੀ ਕਿਰਨਾਂ) ਜ਼ਿਆਦਾ ਹਨ। ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਨੂੰ ਚੌਕਸੀ ਵਰਤਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। 2024 ਵਿੱਚ, ਚਾਰਧਾਮ ਯਾਤਰਾ ਦੌਰਾਨ 246 ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ, ਜਦੋਂ ਕਿ 2023 ਵਿੱਚ ਇਹ ਗਿਣਤੀ 230 ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੀ।
ਸੜਕ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ‘ਤੇ ਵਿਵਾਦ
2018 ਵਿੱਚ, ਇੱਕ ਐਨਜੀਓ ਦੁਆਰਾ ਵਾਤਾਵਰਣ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਹਾਈਵੇਅ ਚੌੜਾ ਕਰਨ ਦੇ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਨੂੰ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਵਿੱਚ ਚੁਣੌਤੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਨੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਪ੍ਰੇਮੀ ਰਵੀ ਚੋਪੜਾ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਇੱਕ ਕਮੇਟੀ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਭਾਰੀ ਆਵਾਜਾਈ ਦੀ ਘਣਤਾ ਜੰਗਲੀ ਜੀਵਾਂ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਬਰਫੀਲੇ ਤੇਂਦੂਏ ਦੀ ਆਵਾਜਾਈ ਵਿੱਚ ਰੁਕਾਵਟ ਪਾਵੇਗੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਇੱਕ ਚੌੜੀ ਸੜਕ ਲਈ ਵਾਧੂ ਢਲਾਣ ਕੱਟਣ, ਧਮਾਕੇ, ਸੁਰੰਗ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਇਹ ਸਾਰੇ ਹਿਮਾਲੀਅਨ ਭੂਮੀ ਨੂੰ ਹੋਰ ਅਸਥਿਰ ਕਰਨਗੇ ਅਤੇ ਜ਼ਮੀਨ ਖਿਸਕਣ ਅਤੇ ਅਚਾਨਕ ਹੜ੍ਹਾਂ ਵਰਗੀਆਂ ਕੁਦਰਤੀ ਆਫ਼ਤਾਂ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਨੂੰ ਵਧਾ ਦੇਣਗੇ। ਇਹ ਸੜਕ ਰਣਨੀਤਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਵੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਲਈ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਪਰ ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਵਿੱਚ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਫੌਜ ਦੀਆਂ ਰਣਨੀਤਕ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ। ਹੁਣ ਇਸ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਨੂੰ ਭਾਰਤ-ਚੀਨ ਸਰਹੱਦ ਨਾਲ ਜੁੜਨ ਲਈ ਵੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮੰਨਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਚਾਰਧਾਮ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਦਾ ਲਗਪਗ 75 ਫੀਸਦ ਕੰਮ ਪੂਰਾ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ।
ਸਿਲਕਾਰਾ ਸੁਰੰਗ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ
ਯਮੁਨੋਤਰੀ ਹਾਈਵੇਅ ’ਤੇ ਸਿਲਕਯਾਰਾ ਸੁਰੰਗ ਹੁਣ ਪੂਰੀ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, 12 ਨਵੰਬਰ 2023 ਨੂੰ, ਇਸ ਦਾ ਇੱਕ ਹਿੱਸਾ ਢਹਿ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ 41 ਕਾਮੇ 17 ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਫਸੇ ਰਹੇ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਬਚ ਗਏ।
