ਜਲੰਧਰ : ਸਮਾਰਟਫ਼ੋਨ ਅਤੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਨ ਦੀ ਆਦਤ ਤੋਂ ਦੂਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਨੈਸ਼ਨਲ ਲਿਟਰੇਸੀ ਟਰੱਸਟ ਦੇ ਤਾਜ਼ਾ ਅਧਿਐਨ ਨੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬੱਚਿਆਂ ’ਚ ਪੜ੍ਹਨ ਦੀਆਂ ਆਦਤਾਂ ਵਿੱਚ ਚਿੰਤਾਜਨਕ ਗਿਰਾਵਟ ਦਾ ਖੁਲਾਸਾ ਕੀਤਾ।
ਸਰਵੇਖਣ ਅਨੁਸਾਰ 8 ਤੋਂ 18 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਸਿਰਫ 34.6 ਫੀਸਦੀ ਬੱਚੇ ਹੀ ਆਪਣੇ ਖਾਲੀ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਨ ਦਾ ਆਨੰਦ ਲੈਂਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲਾਂ ਨਾਲੋਂ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੈ। ਮਾਹਿਰ ਚਿਤਾਵਨੀ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਹ ਗਿਰਾਵਟ ਸਿਰਫ਼ ਕਿਤਾਬਾਂ ਬਾਰੇ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਇਹ ਨੌਜਵਾਨ ਪੀੜ੍ਹੀ ਵਿੱਚ ਸਮਾਜਿਕ ਰੁਝੇਵਿਆਂ ’ਚ ਇੱਕ ਵਿਆਪਕ ਤਬਦੀਲੀ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਕੋਚਿੰਗ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ’ਜ਼ ਪੰਜਾਬ ਯੂਨਿਟ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਪ੍ਰੋ. ਐਮਪੀ ਸਿੰਘ ਨੇ ਪੜ੍ਹਨ ਦੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦੇ ਇਸ ਖਾਤਮੇ ਦਾ ਕਾਰਨ ਸਮਾਰਟਫੋਨ ਦੀ ਆਦਤ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ। ਪੁਰਾਣੇ ਸਮਿਆਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਦਿਆਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੇ ਸਾਂਝੇ ਅਨੁਭਵ ਵਜੋਂ ਪੜ੍ਹਨ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਨੇ ਰਾਮਾਇਣ ਅਤੇ ਭਗਵਦ ਗੀਤਾ ਵਰਗੇ ਗ੍ਰੰਥ ਪੜ੍ਹੇ, ਮਾਪੇ ਅਖਬਾਰਾਂ ਅਤੇ ਰਸਾਲਿਆਂ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਅਤੇ ਬੱਚੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਨਕਸ਼ੇ ਕਦਮਾਂ ’ਤੇ ਚੱਲੇ ਪਰ ਹੁਣ ਪਰਿਵਾਰ ਦਾ ਮਾਹੌਲ ਬਦਲ ਗਿਆ ਹੈ। ਕਿਤਾਬਾਂ ਦੀ ਬਜਾਏ, ਸਕਰੀਨਾਂ ਘਰਾਂ ’ਤੇ ਭਾਰੂ ਹੋ ਗਈਆਂ।
ਇਸ ਗਿਰਾਵਟ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਨ ਲਈ ਐੱਮਪੀ ਸਿੰਘ ਨੇ ਸਖ਼ਤ ਨਿਯਮਾਂ ਦੀ ਲੋੜ ’ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ, ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ 18 ਸਾਲ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਲਈ ਸਮਾਰਟਫ਼ੋਨਾਂ ’ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਦਾ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਮੱਸਿਆ ਸਕੂਲਾਂ ਤੋਂ ਵੀ ਅੱਗੇ ਫੈਲੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਲਰਨਿੰਗ ਐਪਸ ਦੇ ਉਭਾਰ ਦੇ ਨਾਲ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਕਿਤਾਬਾਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਲਾਇਲਪੁਰ ਖਾਲਸਾ ਕਾਲਜ ਟੈਕਨੀਕਲ ਕੈਂਪਸ ਵਿੱਚ ਖੋਜ ਅਤੇ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਦੇ ਡੀਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਦੇ ਮੁਖੀ ਡਾ. ਇੰਦਰਪਾਲ ਸਿੰਘ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਪੜ੍ਹਨ ਦੀਆਂ ਆਦਤਾਂ ਨੂੰ ਮੁੜ ਸੁਰਜੀਤ ਕਰਨ ਲਈ ਢਾਂਚਾਗਤ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।
